از تاریخچه پرچم ایران از آغاز تا به امروز چه می‌دانید؟
پرچم ایران به رنگ‌های سبز، سفید و قرمز در میان این سه رنگ بسته به نوع حکومت‌هایی که بر ایران فرمانروایی کرده‌اند. گاه شیر و خورشید و گاه سفید (بدون نشان) قرار گرفته است. در حال حاضر نشانی که بیان‌گر «الله» و شعار «لا اله الا الله» است. به رنگ قرمز در میان پرچم و روی رنگ سفید قرار گرفته است. همچنین ۲۲ «الله‌اکبر» به رنگ سفید و به نشانه پیروزی انقلاب در روز ۲۲ بهمن، در حاشیه پایین رنگ سبز و حاشیه بالای رنگ قرمز قرار گرفته است.
معنای رنگ‌های پرچم
- سبز: نشانه خرمی و دوستی.
- سفید: صلح و دوستی (برگرفته از نشانه زرتشتیان).
- قرمز: نشان خون از دست‌رفتگان در راه ایران (شهیدان).
این سه رنگ از دیرباز در نمادهای ایرانی به کار می‌رفته‌اند. برای نمونه در نگاره‌هایی که از کاخ‌های شوش به دست آمده است، این سه رنگ را می‌توان دید.
درفش کاویانی
درفش کاویانی، نمادی از کاوه آهنگر، فریدون و جمشید
اشاره به درفش کاویانی در اساطیر ایران به قیام کاوه آهنگر علیه ظلم و ستم آژی‌دهاک (ضحاک) برمی‌گردد. در آن هنگام کاوه برای آن که مردم را علیه ضحاک بشوراند، پیش‌بند چرمی خود را بر سر چوبی کرد .و آن را بالا گرفت تا مردم گرد او جمع شوند. سپس کاخ فرمانروای خونخوار را درهم‌کوبید و فریدون را بر تخت شاهی نشاند.
فریدون نیز پس از آن که فرمان داد تا پاره چرم پیش‌بند کاوه را با دیباهای زرد و سرخ و بنفش آراستند .و در و گوهر به آن افزودند، آن را درفش شاهی خواند و بدین‌سان درفش کاویانی پدید آمد. بعدها نیز هر پادشاهی بدان گوهری می‌افزود؛. به گونه‌ای که در شب نیز درفش کاویان می‌درخشید. درفش کاویان نشان جمشید و نشان فریدون نیز نامیده می‌شد.
محمد بن جریر طبری
در کتاب تاریخ خود به نام «الامم و الملوک» می‌نویسد،. درفش کاویان از پوست پلنگ درست شده، به درازای دوازده ارش که اگر هر ارش را که فاصله بین نوک انگشتان دست تا بندگاه آرنج است، ۶۰ سانتی‌متر به حساب آوریم،. تقریبا پنج متر عرض و هفت متر طول می‌شود. ابوالحسن مسعودی نیز در «مروج الذهب» به همین موضوع اشاره می‌کند.
به روایت اغلب کتاب‌های تاریخی، درفش کاویان زمان ساسانیان از پوست شیر یا پلنگ ساخته شده بود؛ .بدون آن که نقش جانوری بر روی آن باشد. هر پادشاهی که به قدرت می‌رسید، .تعدادی جواهر بر آن می‌افزود. به هنگام حمله اعراب به ایران در جنگی که در اطراف شهر نهاوند درگرفت،. درفش کاویان به دست آنان افتاد و چون آن را همراه با فرش مشهور «بهارستان» نزد عمر بن خطاب، خلیفه مسلمانان، بردند،. وی از بسیاری گوهرها، درها و جواهراتی که به درفش آویخته شده بود، .دچار شگفتی شد و به نوشته فضل‌الله حسینی قزوینی در کتاب المعجم: «… سپس بفرمود تا آن گوهرها را برداشتند و آن پوست را سوزانیدند.»
پس از تازش تازیان به ایران،
ایرانیان تا ۲۰۰ سال هیچ درفش یا پرچمی نداشتند و تنها دو تن از قهرمانان ملی ایران‌زمین، یعنی ابومسلم خراسانی و بابک خرمدین، دارای پرچم بودند. ابومسلم پرچمی یک سره سیاه‌رنگ داشت و بابک سرخ‌رنگ. به همین روی بود که طرفداران این دو را سیاه‌جامگان و سرخ‌جامگان می‌خواندند. از آنجایی که علمای اسلام تصویرپردازی و نگارگری را حرام می‌دانستند تا سال‌های مدید هیچ نقش و نگاری از جانداران بر روی درفش‌ها تصویر نمی‌شد.
رنگ سیاه نماد پیروان ابومسلم خراسانی.
رنگ سرخ نماد پیروان بابک خرم دین.
نخستین تصویر روی پرچم ایران
در سال ۲۵۵ خورشیدی (۹۷۹میلادی) که غزنویان با شکست دادن سامانیان زمام امور را در دست گرفتند، سلطان محمود غزنوی برای نخستین بار دستور داد نقش یک ماه را روی پرچم خود که رنگ زمینه آن یکسره سیاه بود، زردوزی کنند. سپس در سال ۴۱۰ خورشیدی (۱۰۳۱ میلادی) سلطان مسعود غزنوی به انگیزه دلبستگی به شکار شیر دستور داد نقش و نگار یک شیر جایگزین ماه شود و از آن پس هیچگاه تصویر شیر از روی پرچم ملی ایران برداشته نشد تا انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹ میلادی).
افزوده شدن نقش خورشید بر پشت شیر
حجم عظیم شواهد تاریخی و متون ادبی و باستان‌شناسی که احمد کسروی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی گردآوری و بررسی کرده‌اند، نشان می‌دهد خورشید در صورت فلکیِ اسد در منطقهالبروج از قرن هفتم هجری نقشی نمادین و رایج شد. تحقیقات مینوی، نفیسی و کسروی نشان می‌دهد این نشان از ستاره‌بینی وارد فرهنگ عام، نشان‌ها و نقوش هنری شده است و از آنجا به تدریج و در حدود قرن نهم هجری (معادل قرن پانزده میلادی) به نقوش پرچم‌ها وارد می‌شود. به گفته شاپور شهبازی در ایرانیکا «این نماد تلفیقی از سنن کهن ایران و عرب و ترک و مغول بود.»
تیموریان
راهبی اسپانیایی که در قرن هشتم در کتابش تصویری از پرچم ایران با زمینه زرد و تمگای (تمغا) چهار گوش قرمز در وسط ارائه می‌کند که به احتمال زیاد به دوره ایلخانیان تعلق دارد. در نسخه‌ای از شاهنامه نوشته شده در قرن نهم (زمان مغول‌ها) نگاره‌ای به چشم می‌خورد که پرچمی را با تصویر شیر و خورشید در وسط نمایش می‌دهد. این پرچم به احتمال زیاد متعلق به ایلخانیان است زیرا این نقش، نقشی رایج روی سکه‌های ایلخانان بوده است.
پرچم در دوران صفویان
در میان شاهان سلسله صفویان که حدود ۲۳۰ سال بر ایران حاکم بودند، تنها شاه اسماعیل اول و شاه تهماسب اول روی پرچم خود نقش شیر و خورشید نداشتند.
پرچم شاه اسماعیل یک سره سبز رنگ بود و بر بالای آن تصویر ماه قرار داشت. شاه تهماسب نیز چون خود زاده ماه فروردین (برج حمل) بود،.دستور داد به جای شیر و خورشید تصویر گوسفند (نماد برج حمل) را هم روی پرچم‌ها و هم بر سکه‌ها ترسیم کنند.
پرچم ایران در بقیه دوران حاکمیت صفویان سبز رنگ بود و شیر و خورشید را روی آن زردوزی می‌کردند.